Kościół Trójcy Przenajświętszej
w Zawierciu- Skarżycach
- Archiwum Diecezjalne w Częstochowie Sygn. 63 akta Konsystorza Generalnego.
-J. Wiśniewski : Diecezja częstochowska. Opis historyczny kościołów i zabytków w dekanatach będzińskim, sączowskim, zawierciańskim i żareckim 1936 r.
- Katalog zabytków sztuki w Polsce, pod red.I. Rejduch – Samkowej i J. Samka t. V. Warszawa 1962.
Historia Kościoła SKARŻYCE 1936 r.
Kościół jest murowany w stylu barokowym, belkowo sklepiony
i pokryty dachówką. Na froncie widnieje wieżyca z podwójnym dachem, zakończony zwykłą wieżyczką. W wieży z trzech stron są po dwa okna, a z dwóch stron są strzelnice. Dawniej wieża była wsparta z obu stron jakby Szkarpami, które je wzmacniały, lecz z czasem je usunięto. Dach na kościele był wysoki, sięgający do szczytu wieży. Mury kościelne tu i ówdzie są zarysowane skutkiem osłabienia gruntu i od wstrząsów z armat stojących w czasie I wojny światowej
/ od marca do sierpnia 1914r/ za murem kościoła, naprzeciw zakrystii. Między dwoma oknami od południa tkwi obsadzony
w murze pocisk artyleryjski / Szrapnel/. Głowica kościoła tworzy obszerną absydę, a po obu jej stronach znajdują się dwie równoległe, półokrągłe absydalne sklepione kaplice. Trzy obok siebie będące absydy są symbolem Trójcy Przenajświętszej.
Kościół bowiem ufundowany został w 1583r przez Dziedzica Skarżyc Mikołaja Brzeskiego wkrótce po wstąpieniu Kalwinów do pobliskiego Kromołowa,/ w roku 1552/ którzy zwalczali Trójcę.
Do czasu wybudowania kościoła w Skarżycach wierni kościołowi katolickiemu z Kromołowa chodzili do kaplicy katolickiej w Skarżycach istniejącej na wzgórzu od XII w. Kościół swym wyglądem miał wiernym przypominać ów dogmat. Architekturze sakralnej narzucono wówczas konkretne konwencje artystyczne i dążono by wyrażała określone treści. Wszystkie trzy rotundy na zewnątrz zdobią pilastry i barokowe facjatki.
Nad środkową dominuje wieżyczka opatrzona kilkoma okienkami, na której szczycie promieniała ozdoba w kształcie monstrancji z żelaza, oparta na koronie. Sąsiednie wieżyczki ozdobiono koronami i krzyżami. Po obu stronach nawy są dwie dobudówki, od południa była kruchta boczna, a od północy wejście na chór będący w stylu barokowym. Kościół był wysadzany posadzką terakotową w tafle czarne i białe, jednakowe na całym kościele, ufundowana w 1901r. kosztem Fabrykantów.
Ołtarz Główny w kościele jest w stylu barokowo- klasycznym pochodzącym z końca XVI wieku, był polichromowany i bogato złocony, zdobią go po dwie kolumny i dwa pilastry, na konsolach stoją figury św. Apostołów Piotra i Pawła. W środku widnieje obraz Trójcy Przenajświętszej, którą adorują święci Biskupi Wojciech
i Stanisław, obraz ów reprezentuje styl barokowy i pochodzi z XVII wieku. Na antependium wyrzeźbiona została Wieczerza Pańska.
Do bocznych kaplic prowadzą delikatne arkady a w nich nisze. Kaplice boczne są renesansowe z pierwszej połowy XVII wieku.
Po lewej stronie w kaplicy znajduje się obraz Bożego Narodzenia
i Pokłon Pasterzy /barokowy XVII w/. Wysoko widniał
obraz św. Franciszka. Z tej kaplicy po lewej stronie jest wejście do niskiej beczkowo sklepionej zakrystii, oświetlonej dwoma bliźniaczymi okienkami. Po tej stronie wyjście na cmentarz.
W drugiej kaplicy ołtarz z obrazem św. Jana Chrzciciela, wysoko znajduje się obraz Najświętszej Marii Panny. Na ołtarzu stał wysoki krzyż dębowy, w sąsiedniej niszy na kolumnie figura Pana Jezusa
z Otwartym Sercem. Ołtarze w nawach bocznych są w stylu klasycznym, murowane koniec XVIII wieku, w lewym znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem pochodzący z XVII wieku, w prawym natomiast widnieje postać św. Floriana a przełomu XVIII/XIX wieku w pancerzu i pełnym uniformie dowódcy, zalewającego ogień.
Na ambonę w stylu barokowym z połowy XVIII w. prowadzi wejście oryginalne składane.
W kruchcie / Babińcu/ dobudowanej do wieży znajdowały się następujące płyty pomnikowe:
Adam de Heppen ur 1743 zm, 1806
Antonina, Katarzyna Heppen / z domu Rottermundów/ żona Adama ur,1752 zm,1789r.
Salomea, Hermonegilda Heppen / z domu Zabinowskich/ zm, 1806r.
Józefa z Heppenów Drake ur, marzec 1786r, zm, 1850r.
Ludwik de Heppen ur,1788r, zm,1852r.
Teofila z Grabińskich – Ketlińska żyła lat 75 zm, 19. 12. 1865r.
Matylda z Heppenów – Ketlińska zm, w Kielcach w 1882r.
Kruchta została rozebrana w 1974r, podczas prac odnowy świątyni, płyty nagrobne zostały wmurowane w ogrodzenie kościoła od strony wschodniej przez Jana Moszczowskiego w 1976r
Herby założycieli nad wejściem do kościoła