Dzieje szkolnictwa w Skarżycach od XVI do XXI w.
Okres od XVI w.
Z dokumentów wynika że, podczas przeprowadzonej wizytacji Diecezji Krakowskiej przez Biskupa Jerzego Radziwiłła w latach 1595- 1599 w SKARŻYCACH istniała już szkoła. Kierownikiem był ADAM z MSTOWA, mieszkał w domu proboszcza, który mu płacił pensje
i zaopatrywał w wikt. Probostwo nad kościołem filialnym w SKRŻYCACH w tamtych latach sprawował proboszcz
z KROMOŁOWA który posiadał tu dom. Z dalszych zapisów wynika iż w 1675r., również była szkoła, nad którą pieczę sprawował proboszcz Parafii SKARŻYCE ks. STANISŁAW TOBJASZ ŻABOKLICKI, a kierownikiem był JAKUB BORKOWSKI.
Następna data to 1768r, ADAM de HEPPEN uchwałą sejmu nabywa prawa do używania przywilejów szlachectwa polskiego,
w parę lat po tym staje się właścicielem DÓBR SKARŻYCKICH /kapitan wojsk koronnych1785, z czasem pułkownik wojsk Pruskich/ buduje szkołę murowaną , gdzie znajduje się sala szkolna i pokoiki nauczyciela. Po jego śmierci w 1806r, dziedzicem SKARŻYC staje się jego syn LUDWIK de HEPPEN, który w 1812r ściąga do SKARŻYC wikarego z CIĄGOWIC WAKSMAŃSKIEGO i wspólnie troszczą się
o oświatę i organizują zebrania szkolne.
Jednak w 1851r, przepisami wykonawczymi KURATORA MUCHANOWA szkoły wiejskie napotykają na coraz większe utrudnienia, hamuje się dostęp dzieci do oświaty. Szkoła w SKARŻYCACH przestaje istnieć.
ks, ANDRZEJA Dziedzic LUDWIK de HEPPEN zamienia szkołę na kuźnie.
Dzieci SKARŻYCKIE zostaja pozbawione możliwości się uczenia pod okiem nauczyciela, mało kogo stać na pobieranie nauk prywatnych , poszerzają analfabetyzm. Dopiero umożliwia im się to po odzyskaniu niepodległości, dekretem o obowiązku szkolnym z dnia 7 luty 1919r. Brak pieniędzy na utrzymanie szkolnictwa to także brak szkół 30 marca 1931r od uderzenia pioruna w jedną ze stodół, spaliła się cała wieś. Urzędujący w tamtych czasach władze sprowadziły do SKARŻYC baraki, aby pogorzelcy mogli w nich zamie- szkać, jednoczesnie w tych barakach odbywało się nauczanie. Na prośbę STAROSTY ZAWIERCIAŃSKIEGO
w sierpniu 1931r marszałek PIŁSUDSKI przysyła 10 tys. zł do podziału wśród mieszkańców, na odbudowanie swoich domostw. Do rozdzielenia pieniędzy została powołana komisja w składzie:
- Starosta Zawierciański BABIARZ - Wójt Kromołowa KWAPISZ EDWERD - Proboszcz Parafii Skarżyce ks. KRAWIECKI JAN.
Okres międzywojenny nauczanie:
-od 1920 do1928 w domu nr. 20 u LEŚNIAK ANIELA.
- od 1929 do 1930 w domu nr. 10 u TURLEJ ANTONI
- od 1930 do marca 1931 w domu nr. 38 u KUREK ROMAN,
uczyła BEDNARSKA.
Od 1932 do 1934 szkoła znajdowała się u TURLEJA ANTONIEGO, w nowo wybudowanym domu murowanym z cegły,
uczyła ŚLAMCYNA.
Od 1934 do 1939 szkoła u JAWORSKIEGO JANA nr domu 51, uczyli: ŚLAMCYNA, RYDLÓWNA, HIDNER
Zakończenie roku szkolnego 1935/36
W okresie międzywojennym ze względu na brak odpowiedniego budynku, nauczanie odbywało się w wynajmowanych izbach w domach prywatnych
Okres międzywojenny .
7 lutego 1919 roku Naczelnik Państwa podpisał dekret stanowiący, że dzieci w wieku od 7 do 14 roku życia będą objęte obowiązkiem szkolnym. Od za- sady tej odstępowano w przypadku gdy warunki były niewystarczające i dopuszczano tworzenie szkół 4 i 5 letnich
(z 2 lub 3 letnią nauką uzupełniającą). Każda miejscowość, w której było przynajmniej 40 dzieci miała od tej pory posiadać szkołę założoną przez gminę. Duża większość ziem odzyskanych po 1918 znajdowała się pod zaborem rosyjskim, gdzie utrudniano wręcz dostęp do nauki. Skutkiem takiego postępowania było przykładowo 71% analfabetów, wśród ludności powyżej 10 roku życia. W całej Polsce średnia wynosiła 33%
Przeprowadzka do nowo wybudowanej szkoły następuje w 1957 r. i trwa tam nauczanie do 1980 r.
Od 1980 do 1987 r dzieci ze SKARŻYC zostają przeniesione do zbiorczej szkoły podstawowej w KROMOŁOWIE.
W 1987 dzięki staraniom mieszkańców i bardzo aktywnemu kołu Związku Młodzieży Wiejskiej ze SKARŻYC zostaje
przywrócona 4 klasowa Szkoła Podstawowa i nauka dzieci jest kontynuowana do 1996 r.
Od tego roku Szkoła zostaje zlikwidowana Uchwałą Rady Miejskiej w Zawierciu. W 1997 budynek zostaje przekazany
w użytkowanie Ochotniczej Straży Pożarnej ze Skarżyc. Obecnie dzierżawi prywatny właściciel. Budynek z powodzeniem funkcjonuje jako Sala Bankietowa .Nauka dzieci zostaje ponownie przeniesiona do Szkoły Podstawowej do KROMOŁOWA
i tam do dnia dzisiejszego trwa ich nauczanie.
Kot S: Szkolnictwo Parafialne w Małopolsce XVI-XVIII w.
Lwów 1912r.
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie
Akta Wizytacji Biskupich / Acta Visitationis / Sygn: AV26, AV32, AV48, AV59.